عمیدالملک کندری پاسبان زبان فارسی

طغرل بیک سلجوقی که در سال ۴۳۹ه.ق با جلوس خود، سلطنت آل سلجوق را آغاز کرد، مدت ۲۰ سال از26سال سلطنت خود را بر کفایت و کار دانی وزیری دانشمند تکیه داشت که عمیدالملک خوانده می شد.عمیدالملک در وزارت طغرل همان شهرت و مو قطعیتی را دارا بود که بعد ها نظام الملک در سلطنت بقیه آل سلجوق مانند آلب ارسلان و ملکشاه.این دو وزیر بزرگ هر دو از روستا زادگان خراسان بودند عمیدالملک از کندر ترشیز و نظام الملک از نوغان توس النهایه ازجهت اعتقادی و سیاسی شباهتی باهم نداشتند عمیدالملک در مذهب حنفی تعصب میورزید و نظام الملک در مذهب شافعی،عمیدالملک اگر چه به عمر، کم زیست،ودر هنگامی که به قتل رسید چهل و چند سال بیشتر نداشت لیکن نیمی از همین عمر کوتاه را وزارت داشت و هم در طول دوران وزارت خود از خدمت به زبان و ادب فارسی باز نایستاد. عمیدالملک کندری  خود البته از دانشمندان و شاعران زمان خود بود و سبب راه یافتنش را به دربار سلاجقه نیز به علت فضلی که داشته است، ذکر کرده اند بدین معنی که وقتی طغرل وارد نیشابور شد خواستار مردی شد که عربی را خوب بنویسد و بداند. موفق یکی از بزرگان نیشابور، عمیدالملک کندری را معرفی کرد و او در آن حال مردی بود فاضل و فصیح و شاعر.این وزیر دانشمند ترشیزی علاقه وافری به زبان فارسی داشت چندان که نقل کرده اند که تا هنگام سلطنت محمود غزنوی،قانون و دفاتر و امثله و مناشیر از درگاه سلاطین به زبان عربی نوشته می شد چون وقت وزارت به عمیدالملک کندری رسید دستور داد این قاعده را بر طرف سازند شاید به دلیل همین علایق وی به زبان فارسی بوده است که شاعران نام برداری همچون لامعی گرگانی و ابوالحسن باخرزی او را مدح گفته اند. عمیدالملک کندری سر انجام با سیاست رقیب سیاسی وی نظام الملک به قتل می رسد آن گونه قتلی که اعضای بدن وی در پنج شهر مختلف دفن گردید.خونش در مرو به زمین ریخت،سرش به نیشابور برده شد پوست سرش را به کرمان منتقل کردند و بعضی از اعضای بدنش را در خوارزم. اما به هر حال عمده ی جسد او به زادگاهش کندر، و در کنار مدفن پدرش ابو صالح منصور که خودش یکی از دانشمندان بزرگ بود به خاک سپرده شد و این موضوع در سال۴۵۶ هم.ق بود.آورده اند که عمیدالملک کندری، جلاد را گفت به نظام الملک بگویید بد رسمی نهادی و وزیر کشتن را به سلاطین آموختی، عجب اگر بر خود و نسل خود این معنی باز نبینی .
                   برگرفته از تذکره دولتشاه            به کوشش : شمس الدین نوروزیان ،کارشناس حقوق و عضو شورای اسلامی شهر کندر